Wat is Aromatherapie?

Bij Chi Natural Life geloven we in de kracht van de natuur. Aromatherapie vormt het hart van onze filosofie. In deze blog verkennen we de werking en toepassingen van aromatherapie en hoe deze natuurlijke aanpak jouw gezondheid kan ondersteunen.

Wat zijn etherische oliën?

Etherische oliën, ook wel bekend als essentiële oliën, worden op natuurlijke wijze gewonnen uit geurige, heilzame planten. Deze bijzondere oliën bevatten de levenskracht van de plant (de Chi) in geconcentreerde vorm. Ze kunnen op verschillende manieren worden toegepast en hebben een gunstige invloed op ons welzijn. Het doelgericht gebruiken van deze natuurlijke oliën noemen we aromatherapie.

Deze bijzondere oliën zijn in feite de vluchtige geurstoffen die planten zelf produceren en opslaan in speciale cellen. Zo zijn bij roos en jasmijn de geurcellen gelokaliseerd in de bloemblaadjes; bij pepermunt en basilicum in het blad; bij gember en valeriaan in de wortel; bij citrusvruchten in de schil en bij sandelhout en ceder in het hout. De plant gebruikt deze aroma's van nature voor essentiële functies, zoals het aantrekken van nuttige insecten voor bestuiving of het afweren van mogelijke bedreigingen.

Hoe worden etherische oliën gemaakt?

Om de waardevolle eigenschappen beschikbaar te maken voor menselijk gebruik, worden de essentiële oliën zorgvuldig uit de plantendelen geëxtraheerd. Het meest gebruikte proces is waterdamp- of stoomdestillatie, maar ook koude persing en CO2-extractie worden toegepast. Het resultaat is een zuivere etherische olie die we op diverse manieren kunnen gebruiken.

Wat etherische oliën zo bijzonder maakt, is dat elke olie een unieke samenstelling heeft van actieve bestanddelen. Dit specifieke mengsel van werkzame stoffen bepaalt de eigenschappen en werking van de olie. Sommige oliën worden traditioneel ingezet bij huidverzorging of voor ontspanning. Andere oliën hebben een meer emotioneel effect, ze kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan een fijne sfeer in een ruimte of ondersteunen bij spanning en onrust.

De werking van aromatherapie

Recent wetenschappelijk onderzoek werpt steeds meer licht op de werking van aromatherapie. Een fascinerende ontdekking is de cruciale rol van onze reukzin. De geurreceptoren in onze neus staan in directe verbinding met het limbische systeem in onze hersenen, het gebied dat verantwoordelijk is voor emoties en herinneringen. Wanneer we de moleculen van etherische oliën inademen, kunnen deze het limbische systeem beïnvloeden en zo effect hebben op ons fysieke, emotionele en mentale welzijn.

Etherische oliën kunnen op verschillende manieren worden gebruikt, waaronder via inhalatie en toepassing op de huid. Bij inhalatie komen de vluchtige moleculen via de neus in contact met de reukzenuwcellen. Deze stimulatie wordt omgezet in elektrische signalen die direct worden doorgestuurd naar de hersenen, waar ze het limbische systeem bereiken.

Werking via de huid

Een veelgebruikte toepassing is het aanbrengen van etherische oliën op de huid, uiteraard altijd verdund met een geschikte basisolie zoals amandelolie. Hoewel de huid een natuurlijke barrière vormt, zijn de moleculen van etherische oliën klein genoeg om deze barrière in een bepaalde mate te passeren. De lipofiele (vetminnende) aard van etherische oliën maakt het mogelijk dat ze door de vetlaag van de huid worden opgenomen.

Een bijzonder effectieve toepassing is het gebruik van etherische oliën tijdens een massage. Deze methode werkt op meerdere niveaus tegelijk: de oliën komen in contact met de huid, we ademen de aromatische geuren in, en daarnaast ervaren we de weldadige effecten van de massage zelf. Deze synergetische werking is bijzonder, want door de combinatie van aanraking (massage), contact via de huid en inhalatie kan het totaaleffect groter zijn dan de som der delen. Bovendien zorgt de massage voor het ondersteunen van de bloedsomloop, wat de verspreiding van de oliën in het lichaam kan bevorderen.

Kwaliteit

De biochemische samenstelling van een olie is bepalend voor de eigenschappen ervan. Deze samenstelling wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals o.a. het klimaat waarin de plant groeit, de bodem, het oogsttijdstip en de extractiemethode.

Zuivere, onvervalste etherische oliën bevatten een complex mengsel van soms wel honderden verschillende moleculen. Deze natuurlijke complexiteit draagt bij aan de subtiele en veelzijdige eigenschappen van aromatherapie. Lees verder op de blog ‘Kwaliteit en Chi Garantie’.

Toepassingen van aromatherapie

Hoewel het woord 'aroma' erop duidt dat de geur van de oliën geïnhaleerd wordt, kunnen deze plantaardige stoffen dus ook op de huid worden ingezet gebruikt of zelfs worden ingenomen als smaakstof. Elke soort olie bezit specifieke eigenschappen en kent verschillende toepassingen.

Inhalatie en verdamping van etherische oliën

De meest directe manier om aromatherapie te ervaren is via inhalatie. Hierbij bereiken de moleculen van de etherische olie via onze neus het limbische systeem in de hersenen, het gebied dat verantwoordelijk is voor emoties en herinneringen.

• Diffusers: Verspreiden de olie in de lucht. De neus bepaalt het aantal druppels, gemiddeld tussen de 5 en 20 druppels op het water in de verdamper druppelen.   
• Stomen: 1-5 druppels olie in heet water voor directe inhalatie.
• Aroma inhalers: Voor onderweg, 10-20 druppels op het katoenen staafje druppelen. 
• Keramieken geursteen: Gebruik 5 tot 10 druppels voor gebruik van het steentje op toilet, kledingkast of op het nachtkastje.   

Topische Toepassing: via de huid

Bij topische toepassing worden de oliën op de huid aangebracht, altijd verdund in een geschikte basisolie, zoals jojoba- of amandelolie.

Lees de blog met een overzicht van alle doseringen.

Gebruik als smaakstof

Sommige etherische oliën worden in de voedingsindustrie gebruikt als natuurlijke smaakstof, maar dit gebeurt onder strenge voorwaarden en in zeer kleine hoeveelheden. Gebruik biologische essentiële olie druppelsgewijs als smaakstof. Lees meer in onze receptengids: De keuken in met Chi.

Voor thuisgebruik wordt inname zonder professioneel advies niet aanbevolen. De concentratie is zo hoog dat ondeskundig gebruik risico's met zich meebrengt.

Veel gestelde vragen over aromatherapie

1. Wat zijn de voordelen van aromatherapie?

Ontdek hier 10 voordelen met wat aromatherapie voor jou kan betekenen:

1. Aangename omgeving: Etherische oliën kunnen bijdragen aan een prettige sfeer in huis. Een citrusgeur in de woonkamer of lavendel in de slaapkamer kan de sfeer compleet veranderen.
2. Ondersteunt ontspanning: Oliën zoals lavendel, roos en sandelhout worden traditioneel geassocieerd met rust en kunnen helpen een ontspannende omgeving te creëren, ideaal na een drukke dag.
3. Natuurlijke geuren: In tegenstelling tot synthetische luchtverfrissers verspreiden etherische oliën een zuivere en natuurlijk aroma, die de gezondheid ondersteunt en de luchtkwaliteit kan verbeteren.
4. Natuurlijke huidverzorging: Verdunde etherische oliën kun je als ingrediënt gebruiken in natuurlijke, pure huidverbetering.
5. Ondersteuning bij massage: Een massage met verdunde etherische oliën werkt op meerdere niveaus tegelijk: huidverzorging, inhalatie en het effect van de massage zelf.
6. Gezonde luchtwegen: o.a. Eucalyptus, den en pepermunt kunnen de luchtwegen verzachten en worden vaak gebruikt in diffusers in het najaar.
7. Concentratie en focus: o.a. Rozemarijn en citroen kunnen bijdragen aan mentale helderheid tijdens studie of werk.
8. Luchtzuivering: o.a. Eucalyptus, tijm en tea tree worden vaak gebruikt in diffusers om de omgevingslucht te zuiveren.
9. Slaapkwaliteit: Lavendel, kamille en mandarijn kunnen worden gebruikt in een badolie, in de diffuser of als spray voor het slapengaan, om te ontspannen en lekker te slapen.
10. Emotioneel evenwicht: Bergamot kan je positieve energie geven en helpen bij stress en nervositeit.

2. Hoeveel druppels zitten er in 1 ml etherische olie?

Een van de meest gestelde vragen gaat over de precieze hoeveelheid druppels in een milliliter etherische olie. Gemiddeld bevat 1 milliliter ongeveer 20 tot 25 druppels. Dit aantal kan echter enigszins variëren afhankelijk van de dikte (viscositeit) van de olie. Dikkere oliën zoals patchouli geven iets grotere druppels dan dunnere oliën zoals de citrusses. Ook de temperatuur en het type druppelaar kunnen invloed hebben op de druppelgrootte.

3. Wat is de juiste dosering voor een diffuser?

De hoeveelheid olie die je in een diffuser gebruikt, hangt af van verschillende factoren. Voor een gemiddelde ruimte van ongeveer 20 vierkante meter volstaan meestal 3 tot 5 druppels etherische olie. Bij een grotere ruimte kun je dit aantal verhogen naar 6 tot 20 druppels. Een belangrijke vuistregel is om te beginnen met minder en de hoeveelheid indien nodig geleidelijk op te bouwen. De neus bepaalt het aantal druppels, het is ook een persoonlijke voorkeur afhankelijk van de wens en het doel.

4. Hoeveel druppels olie gebruik je voor een bad?

Essentiële oliën gebruik je nooit puur in (bad)water, omdat de essentiële olie op het water blijft drijven. Als de olie op het water blijft drijven, komt de huid direct in contact met de olie en dit kan huidirritaties veroorzaken. Het is dus belangrijk om de olie met behulp van een emulgator in het badwater te gebruiken. Voor veilig gebruik van essentiële oliën in bad gebruik je maximaal 10 druppels essentiële olie in 10 ml badschuim, emulgator of hydrofiele olie voor een vol bad. 

5. Kan ik essentiële oliën gebruiken voor baby’s en kinderen?

Bij baby's en jonge kinderen moet je voorzichtig zijn met essentiële oliën omdat hun huid, immuunsysteem, hersenen en ademhalingssysteem nog in ontwikkeling zijn. Hier zijn de belangrijkste richtlijnen:

• Eerste 6 maanden: Gebruik alleen hydrolaten (zoals rozenwater) en pure biologische plantoliën (jojoba, kokos). Geen essentiële oliën.
• Vanaf 6 maanden: Voor een ontspannende baby huidolie en massageolie mag je maximaal 2-4 druppels essentiële olie per 100 ml plantolie toevoegen. Lavendel is een goede eerste keuze vanwege de huidvriendelijkheid en rustgevende werking.
• Verdamping: In slaapkamers verdamp je een uur vóór het slapen gaan en zet je de verdamper uit voordat het kind de kamer binnenkomt. In grotere ruimtes zoals de woonkamer kan de verdamper aan blijven. Veilige opties: Voor slaap kun je 1 druppel lavendel, mandarijn of kamille gebruiken. Bij onrust werkt 1 druppel mandarijn goed. Voor gezonde luchtwegen is 1 druppel grove den geschikt.
• Te vermijden oliën: Prikkelende oliën zoals rozemarijn, hysop en salie, en oliën met een hoog gehalte aan cineol (eucalyptus, ravintsara, kajeput, niaouli, mirte) zijn niet geschikt voor jonge kinderen.
• Baden: Eerste drie maanden alleen hydrolaten gebruiken, geen essentiële oliën.
• Kies voor de veilige producten van Baby Chi voor de dagelijkse verzorging van baby’s.

Lees hier ons volledige advies over aromatherapie voor baby’s

6. Kan ik etherische oliën direct op mijn huid aanbrengen?

Deze vraag komt vaak voor, en het antwoord is duidelijk: nee, etherische oliën zijn te geconcentreerd om direct op de huid aan te brengen. Ze kunnen irritatie of overgevoeligheid veroorzaken. Etherische oliën dienen altijd verdund te worden met een geschikte basisolie zoals amandelolie, jojobaolie of kokosolie. Denk aan de verhouding van ongeveer 1-2% etherische olie in de basisolie, zie de vraag over doseringen.

7. Waarom zijn sommige etherische oliën zoveel duurder dan andere?

Het prijsverschil tussen etherische oliën heeft een logische verklaring. Voor sommige oliën, zoals rozenolie, zijn enorme hoeveelheden plantmateriaal nodig. Voor één druppel rozenolie zijn ongeveer 200 handgeplukte rozen nodig. Andere planten, zoals sinaasappel, geven gemakkelijker hun etherische olie af. Ook de beschikbaarheid van de plant, het oogstseizoen, en de complexiteit van het extractieproces beïnvloeden de prijs.

8. Hoe bewaar ik etherische oliën het beste?

De juiste bewaring van etherische oliën is essentieel voor het behoud van hun kwaliteit. Bewaar ze altijd in donkere glazen flesjes, omdat zonlicht de oliën kan aantasten. Een koele, donkere plek is ideaal.
Lees hier verder over de houdbaarheid van essentiële oliën.

9. Wat is het verschil tussen wild en gecultiveerd?

Sommige etherische oliën worden gewonnen uit planten die in het wild zijn verzameld, terwijl andere komen van gecultiveerde gewassen. Wilde planten groeien in hun natuurlijke habitat en worden geoogst met toestemming van de regionale overheden. Gecultiveerde planten worden speciaal verbouwd voor de productie van etherische oliën, wat een constantere aanvoer en kwaliteit garandeert.

10. Waarom ruikt dezelfde soort olie soms anders?

Net als wijn kan de geur van etherische oliën variëren per oogst en herkomst. Dit komt door verschillen in bodemgesteldheid, klimaat, hoogte waarop de plant groeit en het oogsttijdstip. Deze natuurlijke variatie is juist een teken van authenticiteit. Synthetische geuroliën ruiken altijd hetzelfde omdat ze in een laboratorium worden gemaakt.

11. Hoe kan ik echte van synthetische essentiële oliën onderscheiden?

Echte essentiële oliën kun je herkennen door de complexe geur, donkere glazen verpakking, correcte Latijnse naamgeving, en realistische prijzen - hoogwaardige oliën zoals rozenolie zijn nooit goedkoop. Een laboratoriumonderzoek kan definitief uitsluitsel geven over de echtheid van een olie. Recent onderzoek van Stichting Aromatherapie toont aan dat veel als "100% natuurlijk" verkochte oliën in werkelijkheid synthetisch zijn. Dit kan schadelijk zijn bij verdamping, huidverzorging of consumptie. Voor meer informatie en tips om je te beschermen tegen nepoliën, lees het artikel over het gevaar van nep essentiële oliën van Stichting Aromatherapie.

12. Kan aromatherapie veilig worden toegepast bij huisdieren?

Ja, aromatherapie kan bij huisdieren worden toegepast, maar let op:

• Honden: Verdamping werkt goed, maar gebruik lagere doseringen dan bij mensen vanwege hun sterkere reukvermogen. Ceder helpt bij angst, den ondersteunt de luchtwegen, en lavendel bevordert balans.
• Paarden: Sprays in de box kunnen effectief zijn.
• Katten: Geen directe toepassing van essentiële oliën! Katten kunnen deze stoffen niet goed afbreken in hun lichaam. Verdamping in een ruimte waar de kat weg kan is een mogelijkheid. Hydrolaten zijn wel veilig voor direct gebruik.
• Dieren tonen vaak zelf aan welke oliën goed voor hen zijn - als ze een geur afwijzen, probeer dan een alternatief.

Lees meer over aromatherapie voor huisdieren op onze blog!

Bronnen:

• Stichting SANGO  (stichtingaromatherapie.nl)
• Aromecum, Drs. Harmen Rijpkema